Ο Ηλίας Γεωργαντάς, αναπλ. καθηγητής στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης και πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας, αναλύει τις συνέπειες της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής στις φετινές βάσεις για την εισαγωγή των υποψηφίων στα ΑΕΙ.

Μεθοδολογικές παρατηρήσεις

Σε όσα ακολουθούν γίνεται μια προσπάθεια αντικειμενικής αποτίμησης των συνεπειών της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ) στον αριθμό εισακτέων και την κατανομή τους. Πριν την οποιαδήποτε παράθεση ποσοτικών στοιχείων πρέπει να είναι σαφής η βάση και η μεθοδολογία σύγκρισης. 

Δεδομένου ότι η βάση σύγκρισης διαφέρει ανάλογα με τις διάφορες κατηγορίες υποψηφίων (πχ: ΓΕΛ/ΕΠΑΛ, Ημερήσια/Εσπερινά, 90%/10%, παλιό/νέο σύστημα) είναι προφανές ότι πρέπει πάντα να προσδιορίζεται με σαφήνεια σε τι αφορά το εκάστοτε σύνολο υποψηφίων ώστε να συγκρίνονται όμοια κι όχι ανόμοια πράγματα. Εκτός από τις κατηγορίες υποψηφίων, το ίδιο ισχύει και για τις κατηγορίες σχολών. Πρέπει δηλαδή να διευκρινίζεται αν οι εισακτέοι αφορούν όλες τις σχολές του μηχανογραφικού, ή εάν αφορά όλες τις σχολές πλην των στρατιωτικών, αστυνομικών κλπ.

Ένα χαρακτηριστικό του νέου συστήματος που εφαρμόστηκε από φέτος είναι η αποσύνδεση του αριθμού των διατιθέμενων θέσεων από τον αριθμό των τελικώς εισακτέων. Ιστορικά, οι πανελλαδικές ακολουθούσαν τη λογική του ανταγωνισμού των υποψηφίων για έναν συγκεκριμένο, κλειστό αριθμό θέσεων (το λεγόμενο numerus clausus) που συσχετιζόταν με την ιεράρχηση πολλαπλών προτιμήσεων στο μηχανογραφικό. Γι αυτό και τα προηγούμενα χρόνια οι θέσεις που διατίθεντο πληρώνονταν όλες ή σχεδόν όλες. Με το νέο σύστημα που εισήγαγε η ΕΒΕ ο αριθμός των διατιθέμενων θέσεων μπορεί να παρουσιάζει και όντως παρουσιάζει τεράστιες αποκλίσεις από τον αριθμό των τελικώς εισακτέων. 

Τέλος, ας σημειωθεί ότι πέραν της ΕΒΕ του επιστημονικού πεδίου, υπήρχαν και χωριστές ΕΒΕ για κάθε ειδικό μάθημα καθώς και συντελεστές βαρύτητας για μαθήματα του κάθε πεδίου. Η συνδυαστική επίδραση όλων αυτών των παραγόντων δημιούργησε πολλαπλούς «κόφτες» που αφενός διεύρυναν το χάσμα μεταξύ προσφερόμενων θέσεων και εισακτέων, αφετέρου αλλοίωσαν τη συνολική συνάρτηση προτιμήσεων των υποψηφίων.

Δεδομένα

Η συνολική συγκριτική εικόνα μεταξύ 2020 και 2021, για όλες τις κατηγορίες υποψηφίων και όλες τις κατηγορίες σχολών αποτυπώνεται στον Πίνακα 1.

Από τον πίνακα προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα: Αν και ο αριθμός των υποψηφίων είναι φέτος κατά τι μειωμένος (-1,85%) ο αριθμός των αποτυχόντων αυξάνει δραματικά (+67,6%). Ταυτόχρονα, οι επιτυχόντες μειώνονται σε σχέση με πέρυσι κατά 22,32%. Το ποσοστό επιτυχίας πέφτει δεκαέξι ποσοστιαίες μονάδες (από το 77% στο 61%).

Οι φετινοί επιτυχόντες είναι 18.174 λιγότεροι από πέρυσι, ενώ ταυτόχρονα οι αποτυχόντες είναι 16.222 περισσότεροι.

Στον Πίνακα 2 παρατίθενται στοιχεία για το πόσοι υπέβαλαν μηχανογραφικό από την κατηγορία υποψηφίων του 90% για ΓΕΛ και ΕΠΑΛ. Η κατηγορία του 90% ουσιαστικά αφορά αυτούς που έδωσαν εξετάσεις φέτος καθώς το υπόλοιπο 10% αφορά παλαιότερους υποψηφίους (2019 και 2020) που απλώς κατέθεσαν μηχανογραφικό με τους βαθμούς που ήδη είχαν. Ας σημειώσουμε δε ότι για το 10% των παλαιότερων ετών δεν ισχύει η ΕΒΕ.

Καθώς η ΕΒΕ λειτουργεί ως «κόφτης» που επιτρέπει ή δεν επιτρέπει την υποβολή μηχανογραφικού τα παραπάνω δεδομένα είναι πολύ χρήσιμα για να αντλήσει κανείς μια επιπλέον αίσθηση της γενικότερης επίπτωσης που έχει η ΕΒΕ στις προοπτικές των υποψηφίων. 

Από τους συνολικά 40.229 αποτυχόντες του Πίνακα 1, διαπιστώνουμε ότι 28.239 υποψήφιοι, δηλαδή 70,2% των αποτυχόντων, απέτυχαν απλώς και μόνο διότι δεν υπέβαλλαν ή το πιθανότερο, δεν μπόρεσαν να υποβάλουν μηχανογραφικό.

Αν απομονώσουμε την κατηγορία «Ημερήσια ΓΕΛ 90%», καθώς είναι η κατηγορία που συγκεντρώνει τον κύριο όγκο των υποψηφίων, η συγκριτική εικόνα μεταξύ 2020 και 2021 είναι αυτή που παρέχει ο Πίνακας 3.

Από τον πίνακα προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα για την κατηγορία υποψηφίων «Ημερήσια ΓΕΛ 90%». Αν και ο αριθμός των φετινών υποψηφίων είναι κατά τι μειωμένος (-1,28%), ο αριθμός των αποτυχόντων αυξάνει πολύ πιο δραματικά από ό,τι αυξάνει ο γενικός αριθμός των αποτυχόντων του Πίνακα 1: ενώ στο γενικό σύνολο όλων των κατηγοριών υποψηφίων οι αποτυχόντες αυξάνουν κατά 67,6%, στην κατηγορία «Ημερήσια ΓΕΛ 90%» η αύξηση των αποτυχόντων εκτοξεύεται στο 164,47%. Ταυτόχρονα, οι επιτυχόντες για την κατηγορία αυτή μειώνονται κατά 24,69%. Τέλος, το ποσοστό επιτυχίας μειώνεται κατά εικοσιμία ποσοστιαίες μονάδες – έναντι δεκαέξι στο γενικό σύνολο όλων των κατηγοριών υποψηφίων.