Ο τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ απαντά σε ερωτήσεις της Οικονομικής Επιθεώρησης
Ποια τα στραβά της δημόσιας εκπαίδευσης; Ποια τα θετικά της;
Είναι καταρχάς ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι ο βασικός κορμός της ελληνικής εκπαίδευσης είναι δημόσιος και οι υπηρεσίες της -με ελάχιστες εξαιρέσεις, δυστυχώς- παρέχονται δωρεάν σε κάθε παιδί που ζει στη χώρα. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να υπηρετείται αποτελεσματικά η αρχή της ισότητας των ευκαιριών και το αγαθό της εκπαίδευσης να είναι καθολικό δικαίωμα, όπως επιβάλλεται σε μια σύγχρονη και ευνομούμενη πολιτεία, που με την πολιτική της προάγει την έννοια της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Στα αρνητικά της ελληνικής εκπαίδευσης συγκαταλέγονται μια σειρά παθογενών καταστάσεων που αμφισβητούν στην πράξη και υπονομεύουν την αρχή των ίσων ευκαιριών. Όταν η πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ή η εκμάθηση μιας γλώσσας εξαρτάται τόσο πολύ από τη δυνατότητα των γονέων να ακριβοπληρώνουν τα φροντιστήρια· όταν μεγάλες ομάδες παιδιών, όπως τα προσφυγόπουλα ή τα παιδιά των πιο αδύναμων οικονομικά οικογενειών, στερούνται τα μέσα που απαιτεί η συμμετοχή στην τηλεκπαίδευση· όταν η Πολιτεία μεταχειρίζεται άνισα τις μαθήτριες και τους μαθητές, εξασφαλίζοντας ιδιαίτερα προνόμια σε μια μικρή μερίδα σχολείων, των πρότυπων και πειραματικών· όταν ακόμα και επαρκείς υποψήφιοι αποκλείονται από τα Πανεπιστήμια με την καθιέρωση της διπλής βάσης εισαγωγής· όταν, τέλος, περνούν μήνες για να στελεχωθούν τα σχολεία με το αναγκαίο διδακτικό προσωπικό, τότε η αρχή της ισότητας των ευκαιριών νοθεύεται. Γι’ αυτό τον λόγο στην περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ δώσαμε μεγάλη σημασία σε όλα αυτά τα προβλήματα.
Και μια τελευταία αλλά σημαντική επισήμανση για την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Συχνά επικρίνεται το σχολείο μας γιατί προάγει την αποστήθιση, τη γνωστή παπαγαλία. Όσο όμως επιμένουμε να δίνουμε υπέρμετρη σημασία σε πρακτικές όπως οι τελικές εξετάσεις του Ιουνίου ή οι πανελλήνιες εξετάσεις και οι κάθε λογής τράπεζες θεμάτων, πώς μπορεί να είναι διαφορετικό το αποτέλεσμα;
Ποιες οι σύγχρονες δεξιότητες που πρέπει να έχει ένας απόφοιτος Λυκείου; Τις επιτυγχάνει το ελληνικό σχολείο;
Ξεκινώ με μια παρατήρηση: Θα ήταν ευχής έργο η αποφοίτηση από τη βαθμίδα του Λυκείου να συμπίπτει με το τέλος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Έτσι, οι γνώσεις και οι δεξιότητες που θα συνεπαγόταν αυτή η αποφοίτηση θα μπορούσαν να είναι κτήμα ες αεί κάθε πολίτη.
Απαντώντας τώρα στο ερώτημά σας, θα θυμίσω τις προτεραιότητες που έθεσε η Έκθεση της διεθνούς επιτροπής της UNESCO για την εκπαίδευση στον 21ο αιώνα, υπό την προεδρία του Ζακ Ντελόρ με τίτλο «Εκπαίδευση: Ο θησαυρός που κρύβει μέσα της». Ας δούμε κάποια από τα κεντρικά ερωτήματα για την εργασία αυτής της επιτροπής: Πώς μπορεί η εκπαίδευση να προετοιμάσει τις μελλοντικές γενιές για να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις ενός κόσμου που διαρκώς αλλάζει; Πώς μπορεί κανείς να ξεπεράσει τον φόβο της ανεργίας, την αγωνία του αποκλεισμού και τον κίνδυνο της απώλειας της ταυτότητάς του; Πώς μπορεί, τελικά, η ανθρωπότητα να προωθήσει τα ιδανικά της ειρήνης, της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης;
Για να καταστεί λοιπόν η εκπαίδευση μια σφαιρική εμπειρία διά βίου, οι συγγραφείς προτείνουν οι γνώσεις και δεξιότητες που καλλιεργεί το σχολείο να συγκροτούνται γύρω από τέσσερις πυλώνες: Να μαθαίνουμε πώς να μαθαίνουμε, πώς να πράττουμε, πώς να υπάρχουμε και πώς να συνυπάρχουμε. Το ελληνικό σχολείο, ως προς τους δύο πρώτους πυλώνες, υστερεί στην ανάπτυξη της πρωτοβουλίας, στην καλλιέργεια της αυτοδύναμης μάθησης και της δημιουργικότητας του παιδιού και στη σύνδεση της εκπαίδευσης με τις απαιτήσεις της ζωής – κι εδώ χρειάζεται να γίνουν σημαντικές αλλαγές στα σχολικά προγράμματα. Ο τρίτος πυλώνας εμφανίζεται κι αυτός καχεκτικός. Οι επιδόσεις της χώρας σε ό,τι αφορά π.χ. την παιδική παχυσαρκία ή το κάπνισμα επιβεβαιώνουν δυστυχώς ότι η γνώση για την εξασφάλιση της ζωής και της ευημερίας δεν εντάσσεται στις εκπαιδευτικές μας προτεραιότητες. Τέλος, σε μια κοινωνία όπου τα ατομικά συμφέροντα κυριαρχούν σε βάρος του κοινού καλού και η προσφυγή στη βία είναι τόσο συχνή, χρειάζεται να τεθεί στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής μας σκοποθεσίας η καλλιέργεια μιας κουλτούρας συνύπαρξης, αμοιβαίας αποδοχής και σεβασμού των δικαιωμάτων.
Πηγή: Οικονομική Επιθεώρηση
