Ο προϋπολογισμός του 2021 για την Παιδεία είναι ένας υφεσιακός προϋπολογισμός λιτότητας και περικοπών, με έντονο το στίγμα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής. Είναι επίσης αναντίστοιχος των μεγάλων αναγκών που έχουν προκύψει σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης τόσο πριν, όσο και κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
1. Βασικά μεγέθη υπουργείου Παιδείας
Ο προϋπολογισμός του υπουργείου Παιδείας & Θρησκευμάτων για το 2021 παρουσιάζει οριακή μείωση του τακτικού προϋπολογισμού κατά -1,17% και σημαντική αύξηση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) κατά 200 εκατ. € (+39,22%).
| 2020 | 2021 | Μεταβολή (%) | |
| Τακτικός | 4.953.000.000 | 4.895.100.000 | -1,17 |
| ΠΔΕ | 510.000.000 | 710.000.000 | +39,22 |
| Σύνολο | 5.463.000.000 | 5.605.100.000 | +2,6 |
1.2 Τακτικός προϋπολογισμός
Όσον αφορά τον τακτικό προϋπολογισμό κατά μείζονα κατηγορία δαπάνης, η μείωση των «Μεταβιβάσεων» κατά 24 εκατ. € (-7,11%) αναμένεται να επηρεάσει δραστικά τους εποπτευόμενους φορείς. Σημειώνεται πως η προβλεπόμενη μείωση ακολουθεί την περυσινή συρρίκνωση της ίδιας κατηγορίας κατά 16 εκατ. €.
Σημαντική μείωση καταγράφεται και στην κατηγορία «Αγορές αγαθών & υπηρεσιών» κατά περίπου 24 εκατ. € (-22,59%).
| 2020 | 2021 | Μεταβολή (%) | |
| Παροχές σε εργαζομένους | 4.504.560.000 | 4.493.072.000 | -0,26 |
| Κοινωνικές παροχές | 442.000 | 430.000 | -2,71 |
| Μεταβιβάσεις | 337.667.000 | 313.667.000 | -7,11 |
| Αγορές αγαθών & υπηρεσιών | 106.610.000 | 82.530.500 | -22,59 |
| Επιδοτήσεις | 60.000 | 60.000 | 0 |
| Πιστώσεις υπό κατανομή | 1.268.000 | 2.935.000 | 131.47 |
| Αγορές πάγιων περιουσιακών | 2.393.000 | 2.403.500 | 0,42 |
Όσον αφορά τις Γενικές Γραμματείες και μονάδες, σημαντικές απώλειες καταγράφονται στον προϋπολογισμό της ΓΓ Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης & Δια Βίου Μάθησης, ο οποίος μειώνεται δραστικά από 78 εκατ. € στα 47,4 εκατ. €.
Σημαντικές απώλειες σημειώνει και η ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης, όπου ο προϋπολογισμός μειώνεται κατά 19,87 εκατ. € (-7,7%). Αν και οι «Μεταβιβάσεις» στα ΑΕΙ αυξάνονται κατά 5 εκατ. €, η κατηγορία «Αγορές αγαθών & υπηρεσιών» δέχεται περικοπή 25 εκατ. € (-31,25%).
| 2020 | 2021 | Μεταβολή (%) | |
| Γραφεία υπουργού, υφυπουργού & ΓΓ | 1.734.000 | 1.731.000 | -0,17 |
| ΓΓ Θρησκευμάτων | 228.045.000 | 228.835.000 | 0,35 |
| Πρωτοβάθμια, Δευτεροβάθμια & Ειδική Αγωγή | 3.597.028.300 | 3.572.183.500 | -0,69 |
| Επαγγελματική Εκπαίδευση & Κατάρτιση | 84.685.100 | 56.420.000 | -33,38 |
| Ανώτατη Εκπαίδευση | 255.845.600 | 235.975.000 | -7,77 |
| Λοιπές μονάδες στον υπουργό | 101.217.300 | 104.176.000 | 2,92 |
1.2 Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ)
Όσον αφορά το ΠΔΕ, προβλέπεται σημαντική αύξηση κατά 50%. Η κατανομή προβλέπει πως η Γενική Γραμματεία Πρωτοβάθμιας, Δευτεροβάθμιας & Ειδικής Αγωγής απορροφά το μεγαλύτερο μέρος του συγχρηματοδοτούμενου (531,7 εκατ. € από τα 600 εκατ. €), ενώ η Γενική Γραμματεία Ανώτατης Εκπαίδευσης απορροφά τα 67,3 εκατ. € από τα 110 εκατ. €.
| 2020 | 2021 | Μεταβολή (%) | |
| Εθνικό σκέλος | 110.000.000 | 110.000.000 | 0 |
| Συγχρηματοδοτούμενο | 400.000.000 | 600.000.000 | 50 |
Το ΥΠΑΙΘ κατά το 2020 (έτος πανδημίας) υπο-εκτέλεσε τον τακτικό προϋπολογισμό
Ο προϋπολογισμός για το 2020 ήταν 4,953 δις € και μέχρι σήμερα έχουν δαπανηθεί 4,828 δις €, δηλαδή 125 εκατ. € λιγότερα. Η υπο-εκτέλεση του προϋπολογισμού είναι ακατανόητη εν μέσω πανδημίας και των τεράστιων προβλημάτων που έχουν προκύψει στην δια ζώσης και εξ αποστάσεως εκπαίδευση.
Στην εισηγητική έκθεση γίνεται λόγος για «συνέχιση της επιβαλλόμενης από τις περιστάσεις επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής
Ωστόσο, ο προϋπολογισμός του υπουργείου Παιδείας διακατέχεται από μια υφεσιακή λογική, καθώς η σύγκριση των προϋπολογισθέντων ποσών του 2020 με το 2021 φανερώνει μείωση του τακτικού προϋπολογισμού κατά 1,17%. Παράλληλα, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα όπως οι διορισμοί μόνιμων εκπαιδευτικών, οι προσλήψεις αναπληρωτών, τα κονδύλια για την αντιμετώπιση της πανδημίας και η ενίσχυση των δημόσιων ψηφιακών υποδομών για τις ανάγκες της τηλεκπαίδευσης.
Αν και οι «Μεταβιβάσεις» του τακτικού προϋπολογισμού στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης αυξάνονται, ο τακτικός προϋπολογισμός του ΥΠΑΙΘ κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση
Η αύξηση για τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης αυξάνεται από 22,9 δις € σε 24,6 δις €. Ωστόσο, για δεύτερη συνεχή χρονιά μειώνονται οι μεταβιβάσεις προς τους εποπτευόμενους φορείς (σχολικές επιτροπές, ΙΝΕΔΙΒΙΜ, ΙΕΠ, ΙΚΥ, βιβλιοθήκες).
Οι μειώσεις στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών αφορούν κυρίως τα ΑΕΙ
Η μείωση από 256 σε 236 εκατ. € στις «Αγορές αγαθών και υπηρεσιών» επιβαρύνουν κυρίως τα Πανεπιστήμια, καθώς ο τακτικός προϋπολογισμός της ΓΓ Ανώτατης Εκπαίδευσης μειώνεται κατά σχεδόν 8% (7,7%), αν και τα ΑΕΙ έχουν αυξημένες ανάγκες λόγω της πανδημίας. Μεταξύ αυτών, τα ΑΕΙ καλύπτουν τις δαπάνες για τις πλατφόρμες τηλεκπαίδευσης (πχ: Zoom, Webex) με ίδιους πόρους. Παράλληλα, η μείωση των δαπανών αναμένεται να δημιουργήσει επιπλέον προβλήματα σε προμήθειες υλικών (πχ: αντισηπτικά, μάσκες) και υπηρεσιών (απολύμανση, καθαριότητα) εάν τα ΑΕΙ επαναλειτουργήσουν εντός του 2021.
Οι δαπάνες για την επαγγελματική εκπαίδευση, την κατάρτιση και τη δια βίου μάθηση μειώνονται κατά 33,4%
Οι απώλειες της ΓΓ Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης & Δια Βίου Μάθησης υπερβαίνουν τα 28 εκατ. € (από 84,6 σε 56,4 για το 2021). Σημειώνεται πως ο προϋπολογισμός του 2020 προέβλεπε μόνο για το ΙΝΕΔΙΒΙΜ 59 εκατομμύρια €.
Άγνωστο παραμένει το μερίδιο της Παιδείας από το Ταμείο Ανάκαμψης
Η εισηγητική έκθεση κάνει λόγο για εισροή 2,63 δις € από το Ταμείο Ανάκαμψης στον προϋπολογισμό, καθώς και 1,14 δις € από το REACT. Ωστόσο, δεν είναι γνωστό το ποσό που θα λάβει η Παιδεία από τους συγκεκριμένους πόρους, συνυπολογίζοντας πως βασικός πυλώνας του προγράμματος είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο οποίος αφορά σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
